Cinsel Kimlik Bozukluğu

Cinsel kimlik bozukluğunun ne olduğunu açıklamadan önce ''cinsel kimlik nedir?'' sorusunu cevaplamak gerekir. Cinsel kimlik, kişinin romantik ve cinsel çekim hissettiği kişilerle ilgili kendisini nasıl tanımladığıdır. Cinsel kimlik ve cinsel davranış, cinsel yönelimle yakından bağlantılı olsa da birbirinden ayrılır. Cinsel kimlik kişinin kendisini kavrayışını, cinsel davranış kişi tarafından uygulanan cinsel eylemi, cinsel yönelimse kişinin karşı cinse, hem cinse, her iki cinse hissettiği ya da iki cinse de hissetmediği romantik ya da cinsel çekimi ifade eder.  Kişinin cinsel kimliği her zaman cinsel yönelimiyle uyuşmayabilir. Cinsel kimlik ve yönelimi gey, lezbiyen, biseksüel ve transgender olan kişiler homofobik ya da heteroseksist çevrede, LGBT haklarının az olduğu ülkelerde kendilerini açıkça tanımlayamayabilirler (Cinsel Kimlik, 2019).

Cinsiyet kimliği disforisi

Bireyin bedensel cinsiyetinden farklı bir cinsel kimlik sahibi olması, kendini farklı bir cinsiyette algılaması, görünüm ve davranışıyla belirlenen toplumsal cinsiyet özelliklerini bu doğrultuda şekillendirmekte ısrar etmesi DSM’ de “cinsel kimlik bozukluğu” başlığı altında değerlendirilmektedir. Bedensel cinsiyet özelliklerinin, yaşamın erken döneminde belirlenen ve değiştirilemeyen cinsel kimlikle uyumlu hale getirilmesi tek geçerli yaklaşımdır. Eşcinsellikten farklı olarak, cinsel kimlik bozukluğunun tanı sınıflandırmalarına girmiş olması, tıbbi destek sağlanabilmesine hizmet etmiştir. (Cinsel Kimlik, 2019)
 

Cinsel yönelimler nelerdir?

1.Homoseksüel: Erkeğin ve kadının kendi cinsinden kişilerle cinsel ilişki kurma eğilimi ve eylemidir (Darga, 2019).

2.Heteroseksüel: Kendisine cinsel eş olarak karşı cinsten birini seçme eylemi. Yani kadının erkeği erkeğin ise kadını seçme eylemidir (Darga, 2019).

3.Biseksüel: Kendisine cinsel eş olarak hem karşı cinsten hem de kendi cinsinden kişileri isteyen ve seçen kişilerdir (Darga, 2019).

4.Cinsel kimlik bozuklukları (Transseksüalite): bireyin kendi biyolojik cinsiyetine uygun genitallerinden rahatsız olma, reddetme, karşı cinsten olma isteği veya ısrarlı bir biçimde kabul ettiği cinsel kimliğe uygun tutum, davranış ve rolleri benimseme ile seyreden klinik bir durumdur. Birey, çocukluk çağından itibaren kendi cinsel organlarını reddeder, karşı cinsin cinsel kimliğine uygun tutum, davranış ve rolleri benimser. Karşı cins gibi giyinmek, oynamak, davranmak ister. Israrla, cinsiyetini kalıcı olarak değiştirmek ister. İçinde yaşadığı bedenin cinsiyetinden asla hoşnut değildir. Bu durum erkeklerde, kadınlara oranla daha fazla görülmektedir (Darga, 2019).
 

Psikososyal Faktörler

Bireyin kendilik algısı ve kimliğinin temel taşlarından olan cinsel kimlik erken çocukluk dönemlerinde gelişmeye başlar. Kimlik gelişimi teorisine göre; kendilik algısı 6-18. aylarda, Lacan’ın ayna evresi olarak tanımladığı evrede gelişir. Kendiliğin bütünleşmesi uygun bir ayna evresi ile mümkündür. Çocuğun kendisini erkek ya da kız cinsiyetinde hissetmesi yani çekirdek cinsel kimlik oluşumu yaşamın ilk bir buçuk iki yılında başlar. Bu yaşlarda birey kız ya da erkek olduğunu bilir. Gelişim süreci erkek çocuğunun anneden ayrışması, kız çocuğunu anne ile özdeşleşmesi ile devam eder. Cinsel kimlik ve cinsel kimlik duygusu 3-4 yaş civarında yerleşir. Bu yaştan sonra cinsel kimliğin değiştirilmesi neredeyse olanaksızdır. Toplum ve ebeveynler aynalama ile çocuğun kendilik algısını geliştirir ve güçlendirir. Transseksüel bireylerde bu süreçlerin gelişimi ve tamamlanması ile ilgili sorunlar olduğu ileri sürülmüştür. Cinsel kimlik gelişimini etkileyen başlıca psikososyal faktörler; yaşamın ilk yıllarındaki deneyimler, uygun özdeşim örneklerinin varlığı ve yetiştirilme biçimidir. Anne, baba ve kardeşlerle doyurucu olmayan ilişki, reddedilme, çocukluk çağı ihmal ve istismar öyküsü, aile içi şiddet ve ayrı yaşama etiyolojide rol oynayan diğer faktörlerdir. Çocukluk yıllarında yaşanan travmaların kimlik çatışmalarına yol açabileceği, kimlik çatışmalarının da transseksüalite ile sonuçlanabileceği bilinmektedir (Keskin, Yapça ve Tamam, 2015: 436- 447).
 

Önemli bir nokta da erken tanıdır. Ne kadar erken tanı konursa bu durum eklenecek diğer psikopatolojilerin önlenmesi açısından önemli olur. Sosya kültürel durumlar tanın konması ve tedavinin düzenlenmesi açısından en önemli rolü oynar. Aile ile beraber çalışmak, durumu beraber değerlendirmek çok önemlidir. Çoğu zaman cinsel kimlik bozukluğu olan çocuklar erişkin olduğunda kendi başına cinsel kimlik tedavisi arayışlarına girer. Bunda da en önemli etken ailenin ve çevrenin bu durumu kabul etmemesidir. Aileler, özellikle babalar, çoğu zaman durumu inkar ederler. Aslında herkes durumun farkında olmasına rağmen çoğu zaman bastırma ya da yok sayma yöntemleriyle aileler durumun düzeleceğini sanırlar. Aslında çocuklar küçük yaşlarda oyun, oyuncak ve arkadaş seçimleriyle durumu ailelerini konuşmadan anlatırlar. Daha ilerleyen yaşlarda ise bu durumdan rahatsız olduklarını davranışlarına ve en sonunda da duygularına yansıtırlar. Aileleri ve çevreleri tarafından anlaşılmadığını düşündükleri zaman kendilerini iç dünyalarına geçici olarak, bazen de kalıcı olarak kapatabilirler. Geç tanı ve tedavi özellikle ergenlerin yanlış arkadaş ve çevre seçimlerine, evden uzaklaşmaya, evden kaçmaya, diğer psikiyatrik bozuklukların (depresyon, kaygı bozuklukları, intihar ve girişimlerine, davranım bozukluklarının, madde bağımlığının gelişmesine, hormon gibi yanlış tedavi seçimi sonrası diğer sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına yol açar. Yukardaki nedenlerden dolayı durumda şüphelendiğimiz zaman yardım almamız çok önemlidir (Kırcelli,2016).


Kaynakça:
          Cinsel kimlik (2019, 27 Eylül). [Çevrim-içi: https://tr.wikipedia.org/wiki/Cinsel_kimlik, Erişim Tarihi: 20 Nisan 2020].      
          Darga, F. (2019). Cinsel Kimlik Bozuklukları.[Çevrim-içi: https://www.maroon.com.tr/cinsel-kimlik-bozukluklari-16758, Erişim Tarihi: 30 Nisan 2020].
          Keskin, N. , Yapça, G. Ve Tamam, L. (2015). Transseksüalizm: Klinik Özellikleri ve Yasal Konular, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar; 7(4):436-447.
          Kırcelli, F. (2016). Cinsel Kimlik Bozuklukları.[Çevrim-içi: http://www.fuatkircelli.com/cinsel-kimlik-bozukluklari/, Erişim Tarihi: 3 Mayıs 2020].

Yazı içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.