Öfke Kontrol Bozukluğu Nedir?


Öfke Kontrol Bozukluğu Nedir?
18-03-2022

Öfke Nedir?


Mutluluk, üzüntü, endişe duygularımız gibi öfke duygusu da yaşamın içerisinde bulunun en temel ve güçlü duygular arasındadır. Öfke duygusunu tanımlayacak olursak engellenme, beklentilerin karşılanmaması ve istenmeyen sonuçlara karşı verilen fiziksel ve biyolojik tepkimizdir.  Günlük yaşamımızın birçok yerinde öfke duygusunu yaşamaktayız. Örneğin; trafikte giderken, aile içerisinde bir tartışma esnasında, iş yerimizdeki ilişkilerimizde veya televizyonda haberleri izlerken bile öfke duygusuna kapılabiliriz. Ancak bu durumlarda duygunun dozu ve kontrolü çok önemlidir, yerinde kontrollü olarak verdiğimiz tepkiler birçok yapıcı sonuçlar ortaya çıkartırken kontrolsüz bir şekilde verilen tepkiler hem kendimize hem de çevremize zarar vermememize neden olur. Duygunun ve tepkilerin dozunu ayarlayamadığımız durumlarda birçok yıkıcı sonuçlara neden olurken kişinin kendisi ve çevresi için de zararlı olur. Diğer duygular gibi öfke duygusu da kontrol edilebilmektedir. Ancak yaşamında olumsuz olaylara maruz kalmak örneğin, çocuk yaşlarda istismar, fiziksel veya psikolojik şiddet, boşanma, aşırı bastırılmış bir çocukluk yaşantısı, travmatik olaylara maruz kalmak veya fiziksel bir hastalığa sahip olmak gibi unsurlar kişilerde öfke kontrolünde sorunlar yaşamasına neden olur.

Öfke Kontrolü Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?


Kişi yaşanılan olaylar karşısında öfkesini kontrol etmekte sorun yaşıyorsa, çevresindeki insanlara fiziksel veya sözlü olarak zarar verecek davranışlar yapıyorsa ya da kendisine zarar verici davranışları var ise bu duruma öfke kontrol bozukluğu diyebiliriz. Ancak her insan ara ara sinirlenebilir veya öfkelenebilir bu duruma öfke kontrol bozukluğu diyebilmemiz için davranışların dozu ve sıklığı, verdiği zararın boyutu, duygusal ve fiziksel tepkilerin yoğunluğu çok önemlidir. Öfke kontrolünü sağlayamayan kişi fiziksel ve duygusal birçok belirti gösterebilmektedir ve değerlendirme yapılırken bütün belirtiler göz önüne alınmalıdır. Sürekli saldırgan söylemlerde ve eylemlerde bulunmak, kişinin öfkeyi kontrol etmesi gereken yerde öfkenin kişiyi kontrol ediyor olması ve bunun sonucunda pişmanlık duyabileceği birçok şey yapması gibi davranışsal sonuçlar ortaya çıkarken fiziksel olarak kişinin yaşadığı belirtilerde vardır. Ellerde ve ayaklarda karıncalanma, terleme, kalp sıkışması/çarpıntısı, baş ağrısı gibi fiziksel birçok belirti gösterebilir. 
 

Öfke Kontrol Bozukluğu Sebepleri Nelerdir?


Öfke kontrol bozukluğu sebepleri herkeste farklı olsa bile belli başlı yaşantıların olması bu bozukluğun ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Çocukluk yaşantıları ve travmaları öfke kontrol sorunun ortaya çıkmasında çok büyük bir etkendir. Bu travmatik olaylar arasında çocuklukta yaşanmış istismar olayları, aşırı bastırılmış bir yaşantı, psikolojik ve fiziksel şiddete maruz kalmak, sağlıklı bir aile ortamında yetişmemiş olmak, aşırı disiplin sonucu bastırılmış duyguların olması, aile içerisinde sürekli yargılayıcı bir tutuma maruz kalmak, şiddetli bir boşanma evresine şahit olmak gibi travmatik yaşantılar yetişkinlik döneminde öfke kontrol problemi yaşanmasına neden olmaktadır. 
Öfke kontrol bozukluğuna neden olan çocukluk çağından gelen travmaların yanı sıra kişinin ruhsal ve psikolojik olarak bir rahatsızlığa sahip olması öfke kontrolünde sorunlar yaşamasına neden olabilir. Kişi ruhsal olarak depresyon, obsesif kompulsif bozukluk (OKB), kaygı bozukluğu ve panik bozukluk, madde kullanımı gibi sorunlar yaşıyor ise sonucunda öfke patlamaları da yaşayabilmektedir. Bazı fiziksel hastalığa (epilepsi gibi) sahip olan insanlarda da öfke kontrolünde sorunlar yaşandığı görülmektedir. 

 

Öfke Kontrol Bozukluğu Tedavisi Hakkında Bilinmesi Gerekenler


Öfke probleminin tedavisinde ilk olarak önemli olan şey kişinin bu sorunun farkında olması ve tedavi için istekli olmasıdır. Her tedavi süreci gibi istekli olarak terapiye gelmiyor ise kişi bundan bir fayda sağlayamaz. Terapide amaç kişinin öfke duygusunun ortadan kaldırmak değil bunu nasıl yöneteceğini ve öfke ile nasıl başa çıkacağını öğrenmesi ve bunu günlük yaşamında uygulamasıdır. Eğer öfke problemi fiziksel bir rahatsızlık sonucunda ortaya çıkıyor ise doktoru ile iletişim halinde tedavi süreci planlanabilir. Terapi sürecinde farklı teknikler kullanılır ve bilişsel davranışçı terapi (BDT) öfke kontrolü üzerinde oldukça etkili bir terapi yöntemidir. Tedavide kullanılan teknikler arasında gevşeme egzersizleri ve nefes egzersizleri gibi yöntemler yer almaktadır. Terapide ilk öncelik öfke kontrolünde sorun yaşamaya neden olan sebepleri, tramvaları ve yaşantıları bulmaktır. Sorunun nedenini bulmak ve buna yönelik bir tedavi planı yapmak gerekmektedir. Bunun yanı sıra öfke ile baş etme yöntemleri ve teknikleri kişiye öğretilir ve atak esnasında bunları nasıl kullanması gerektiği üzerine çalışmalar yapılır. Bu tekniklerle amaçlanan, kişinin düşünce şeklinde değişiklikler yaparak bakış açısını değiştirmeyi hedeflemektir. Terapi devam ederken kişinin yaşamında yapacağı pozitif yönde birçok değişiklik bu süreci olumlu olarak etkileyebilmektedir. Örneğin, ilgi alanına uygun uğraşlar bulması, koşmak, yüzmek, resim yapmak, yoga gibi hobiler edinmesi önemlidir. Terapide gerekli ise psikiyatrist desteği alarak ilaç kullanımı da terapi sürecine dahil edilmelidir.

Yazı içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Yazıyı Paylaş

Psikoloğa Ücretsiz Soru Sormak İster Misin?

Tüm Soru-Cevapları Gör
jetklinik whatsapp