Tükenmişlik (Burn-Out) Sendromu Nasıl Anlaşılır? Nedir Ve Nasıl Geçer?

Gerek şehirleşmenin artması gerek dünya üzerindeki diğer problemler yaşamlarımızı olduğundan saha stresli hale getirmeye başladı. Tükenmişlik sendromu göz ardı edilmemesi gereken önemsenmesi ve mutlaka iyileştirilmesi, tedavi edilmesi gereken psikolojik bir sorundur. Çoğu zaman gereğinden fazla yoğun ve aşırı stresli bir iş hayatı içerisinde bulunan insanlarda görülen tükenmişlik sendromu, bireyin yaşam kalitesini oldukça düşürmektedir.

Tükenmişlik (Burn-Out) Sendromu Nedir?

Tükenmişlik sendromu olarak isimlendirilen psikolojik hastalık, ilk olarak 1974 yılında Herbert Freudenberger tarafından başarısızlık, yıpranmışlık, güç ve enerji düzeyinin azalması, tatmin edilmez isteklerin oluşması sonucunda bireyin içsel kaynaklarında oluşan tükenmişlik durumu olarak tanımlanarak literatüre kazandırılmıştır. Tükenmişlik sendromunun tanımlandığı yıldan bugüne dek sendroma ilişkin pek çok araştırma yapılmış ve hastalığın teşhisine yönelik olarak çeşitli tanı testleri bulunmuştur. Tükenmişlik sendromu, Dünya Sağlık Örgütü tarafından da Uluslararası Hastalık Sınıflandırması listesine eklenmiş bir hastalıktır.

Tükenmişlik sendromuna sahip olan bireyler çoğu zaman çok yoğun ve stresli iş hayatlarında başarısızlık, enerji düşüklüğü, kişinin kendini oldukça yorgun ve bitkin hissetmesi gibi problemler işe ortaya çıkar. Bu söylediğimiz problemlerin şiddeti tükenmişlik sendromunun şiddeti ile paralel olarak artış gösterir. Tükenmişlik sendromu birden ortaya çıkarak ani bir şekilde gelişmez, yavaş yavaş ve sinsi bir şekilde ilerleyerek kişinin hayatını olumsuz yönde etkiler. Bu sebeple tükenmişlik sendromuna sahip kişiler ve bu kişilerin yakınları sendrom kişinin hayatını ciddi bir şekilde etkileyecek şiddete gelene dek durumu göz ardı ederek önemsemez ve tedavisi için hiçbir girişimde bulunmaz. Peki bu insanın hayatını aşağıya çeken hastalığın belirtileri neler, ona bakalım.

Tükenmişlik Sendromu Belirtileri Nelerdir, Nasıl Anlaşılır?

İlginizi Çekebilir: Uyku Bozukluğu Tedavi Önerileri

Tükenmişlik durumu fark edilmeyip mevcut olan zorlayıcı koşullar devam ettikçe sendrom haline gelmesi kaçınılmaz olur. Tükenmişlik sendromu fark edilmedikçe şiddeti de artar ve belirgin semptomlar görülmeye başlanır. Yaygın olarak görülen tükenmişlik sendromu belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Bedensel tükenmişlik hissi
• Duygusal tükenmişlik hissiyatı
• Unutkanlık ve dalgınlık
• Sürekli yorgunluk ve bitkinlik hissiyatı
• Dikkat dağınıklığı
• Uyku problemleri
• Kişiyi esir alan olumsuz düşünceler
• Karamsarlık
• Basit işleri bitirmekte zorlanma
• İşten soğuma 
• Baş, sırt ve bacaklar olmak üzere vücudun belirli bölgelerinde ağrılar
• Umutsuzluk
• Kendini değersiz hissetme
• Kabızlık ve ishal gibi sindirim sistemi düzenine ilişkin bozukluklar
• Azalmış mesleki özgüven
• Kalp çarpıntısı ve solunum güçlüğü

Bir kişinin birden fazla ve farklı alanlarda sorumlulukları olabilir ve bazen bunları yerine getirmekte zorlanabilir, ancak kişi yerine getirdiği sorumluluklardan da tamamen tatmin olamadıysa bu durum uzun vadede kişinin tükenmişlik sendromuna yakalanmasına neden olabilir.

Tükenmişlik Sendromu Aşamaları (Evreleri) Nelerdir?

Tükenmişlik sendromu mide ağrısı veya grip gibi fiziksel hastalıklardan farklı olarak bir anda bütün etkileriyle ortaya çıkmaz. Tükenmişlik sendromu kavramını ortaya atan psikolog Herbert Freudenberger ile Gail North, Tükenmişlik Sendromunun farklı aşamalardan oluştuğunu belirtmişlerdir. 

İlk evrede, kişi çok heyecanlı, motive ve isteklidir aşırı dürtü ve hırs gözlenir. Kişi kariyer planları yapar ve var gücüyle işine asılır. Özellikle yeni bir işe başlayan veya yeni bir görev üstlenen bireylerde yaygın olarak görülen çok fazla hırs uzun vadede veya kısa sürede tükenmişlik sendromuna neden olabilir.

İkinci evrede, kişideki istek ve mutluluk azalır. Mesleğini yaparken karşılaştığı ufak tefek sorunlardan bile büyük rahatsızlık ortaya çıkar. Mesleğinden yavaş yavaş tatmin olamamaya başlar ve kendini yorgun hisseder. 

Üçüncü evrede, iş hayatındaki problemlerin düzelmeyeceği, insanların değişmeyeceği inancı ortaya çıkar. Bunun sonucunda kişi pasif agresif tutumlarla işi yokuşa sürme, direnç gösterme ve kendini işten çekme gibi davranışlar sergileyebilir. 

Dördüncü evredeyse, inançsızlığı giderek büyür ve derinleşir, kuruma ve mesleğe karşı sevginin ve ilginin azalması ve umutsuzluk ortaya çıkar. Sosyal geri çekilme ile sonuçlanır.

Tükenmişlik Sendromu Nasıl Tedavi Edilir? Nasıl Geçer

Kişiyi derinden etkileyen tükenmişlik sendromunun tedavisi oldukça kolay ve etkilidir. Bahsettiğimiz belirtilerin kişinin hayatını olumsuz etkilemeye başladığı durumlarda mutlaka bu konuda uzman birinden yardım almalıdır. Etkili olabilecek yöntemlerden bazıları ise şunlardır:

• Tatil ve dinlenme olanakları mutlaka kullanılmalıdır.
• Özellikle fiziksel boşalım sağlayan spor aktiviteleri yararlıdır.
• Nefes alma, gevşeme teknikleri, meditasyon yapılabilir.
• Rahatlamak aslında bazen iyi anları anımsamak kadar basittir.

Bu yazımızda sizlere tükenmiş sendromunun ne olduğundan, belirti ve tedavi yöntemlerinden bahsettik. Sizlerde benzer belirtilerle karşı karşıya iseniz bir uzmandan destek almaktan çekinmemelisiniz. Jet Klinik uzmanları arasından dilediğiniz uzmanı seçerek randevunuzu kolaylıkla oluşturabilirsiniz. 

Yazı içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.