Uykudan Korkma Hastalığı (Hipnofobi) Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Uykudan Korkma Hastalığı (Hipnofobi) Nedir?

Temel gereksinimlerden biri olan uykudan korkma durumu psikolojik bir rahatsızlıktır ve hipnofobi adlandırılır. Hipnofobi yani uykudan korkma hastalığı, uyku anında kabus görme, ölmekten korkma veya uykuda geçirilen zamanı gereksiz bulma gibi benzer durumlarından dolayı kaygılar duyulması ile birlikte gözüken bir anksiyete türüdür.  Uykudan korkma hastalığına sahip kişi, çeşitli sebeplerden dolayı uyumak istemez, uyku saati yaklaştıkça ve öncesi endişe hissetmeye başlar. Hipnofobiye sahip bireyler uyku esnasında çaresiz hissederler ve ani bir tehlike durumunda tepki veremeyeceklerini düşünürler. Hipnofobiye sahip olan bireyler uykuya dalmış olsalar bile rahat uyuyamaz. Bu da bireyi haliyle fazla bitkin ve yorgun hale getirerek yaşamını olumsuz yönde etkiler. Bu durum ilerledikçe birey olaylara, hayata ve çevresinde bulunan diğer insanlara karşı olan ilgisini kaybederek öfke, saldırganlık gibi tutumları göstermeye, halüsinasyonlar görmeye başlar. Uykunun, vücut için yeme-içme gibi temel ihtiyaçlarından biri olmasından dolayı uykudan korkma hastalığı başka hastalıkların yaşanmasına da neden olabilir hatta çok ileri derecelere ulaşan bir hipnofobi ölümcül bile olabilir. Bu hastalıklar yaşam kalitesini ciddi derecede etkileyecek bir duruma gelmeden önce hipnofobinin tedavi edilmesi gerekmektedir.

Uykudan Korkma Hastalığı Kimlerde Görülür?

Hipnofobi de diğer fobiler gibi her gruptan bireyde ortaya çıkabilir. Yani uykudan korkma hastalığı her yaştan ve cinsiyetten bireylerde görülebilecek bir durumdur. Yukarıda da bahsedildiği gibi genellikle uykuda ölme, kabus görme gibi korkular temelindedir. Çok fazla kabus gören, halk arasında karabasan olarak adlandırılan uyku felci rahatsızlığı durumunu yaşamış bireylerde gözlemlenmesi daha yüksek ihtimaldir. Yani uykuyla alakalı olumsuz deneyime sahip kişilerde hipnofobiye daha sık rastlanır. Ayrıca depresif bireylerde veya anksiyeteye sahip olan kişilerde de gözlemlenme htimali yüksektir.

Uykudan Korkma Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Uyumaktan korkma hastalığının semptomları bireye hem fiziksel hem de zihinsel olarak olumsuz yaşatabilmektedir. Hastaların birçoğu uykudan bahsederken veya onu düşünürken bile bir kaygıya kapılır. Semptomlar genellikle kişinin yatma saatine doğru veya uyumaya çalıştığı anlarda kendini gösterir. Kişide endişe, panik ve gerginlik durumları gözlenir. Kişi uyumamak için bir takım uyarıcı ilaçlar kullanabilir. Uykudan korkma hastalığının çeşitli belirtileri bulunur. Bu belirtiler genellikle kişinin uykusunu almaması ve vücudun dinlenmemesinden dolayı kendini gösterir. Uykudan korkma hastalığına sahip kişilerde sık gözlemlenen belirtiler şunlardır:

• Uyumak ile ilgili kaygı
• Duygu-durum bozukluğu
• Uyumaktan kaçınma
• Nefes darlığı
• Ağız kuruluğu
• Terleme
• Mide bulantısı
• Çarpıntı
• Yorgunluk
• Depresyon
• Hızlı nefes alma
• Panik hissi
• Bilinç bulanıklığı
• Terör hissi
• Uyuklama
• Gerginlik
• Endişe
• Uyuşukluk
• Aritmi (düzensiz kalp atışı)
• Baş ağrısı
• Şok
• Yutkunmada güçlük
• Ani tansiyon düşmesi
• Bayılma
• Sinir krizi

Belirtilerin derecesi ve varlığı kişiye göre değişkenlik gösterebilir.

Uykudan Korkma Hastalığının Nedenleri Nelerdir?

Uykudan korkma hastalığının nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Ancak bazı hastalıkların, korkuların ve durumların uykudan korkma hastalığının sebebi olabileceği düşünülmektedir. Çocukluk döneminde sık görülen kâbuslar ve bu kâbusların sürekli devam edeceğinin düşülmesi ile çocukluk ya da ergenlik döneminde hastalık tetiklenebilir. Kalp hastalıkları gibi benzer bazı rahatsızlıklara sahip kişiler de uyku esnasında nefes alamamak, kalbinin duracağını ve ölümün farkında olmayacağını düşünebilir bu nedenle sağlıklı bir şekilde uyuyamaz. Uyku felci geçirmiş olmak ya da bu durumu yaşayacağına dair bir endişe duymak da hipnofobiye sebep olabilir. Deprem veya sel gibi uykudan keskin bir şekilde uyanmaya neden olan bazı travmalar, bireyin uyku esnasında benzer kötü durumların tekrar başına gelebileceğini düşündürür. Uykuda korkmak hastalığının nedeni kesin olarak belli değildir. Fakat yukarıdaki gibi bazı hastalıklar, korkular ve durumların uykudan korkma hastalığını tetikleyebildiği düşünülmektedir.

Uykudan Korkma Hastalığı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Fobiler bireyler arasında en yaygın psikolojik rahatsızlıktır. Ancak tedaviye yüksek oranda iyi yanıt verirler. Bir fobinin ana unsuru kaygıdır. Bu nedenle fobilerin tedavisinde ilk adım kaygıyı azaltmak veya sıfırlamayı hedeflemektedir. Hipnofobi tedavisinde de farklı yöntemler kullanılmaktadır. Kişinin bu yöntemlere verdiği yanıt ve uyum derecesi tedavinin yönünü de değiştirmektedir. Hastalığın evresine göre bir değil birçok tedavi beraber uygulanabilir. Yaşam tarzında değişiklik yapmak uykudan korkma hastalığı erken evrede olan bireylerde etkili olabilen bir yöntemdir. Yepyeni bir hobi edinerek bu hobinin yardımıyla endişeleri unutmaya çalışmak, bir takım fiziksel aktiviteler yaparak vücudu yormak da bazen hipnofobinin önüne geçebilir. Yoga ve meditasyon gibi kas gevşetme ve stres kontrol teknikleri de bu rahatsızlığa sahip kişilere önerilir. Bu şekilde korkudan dolayı ortaya çıkan panik durumları ve gerginlik atakları kısmen engellenebilir. Bireyim uykudan korkmasının sebebi olan düşünceler üzerine bilişsel davranışçı terapi yöntemleri uygulamak da yine başvurulan tedavi yöntemlerindendir. Tedavideki hedef korku yaşanan durumlarla ilgili gerçek olmayan düşüncelerin değiştirilmesini sağlamaktır. Bu sayede birey korkularını sorgular, emin olmaya çalışır ve onlarla başa çıkabilir. Bir başka yöntem ise duyarsızlaştırma tekniğidir. Bu yöntemde kişiye yavaşça korkularına maruz bırakma uygulanarak tedavi edilmeye çalışılır. Duyarsızlaştırma tekniği ile uykudan korkma durumu yavaş yavaş ortadan kaybolabilir. Psikanalitik terapi yöntemi ise korku ile yüzleşmek ya da bu korkunun nedenini öğrenmek için uygulanır. Kişinin korkunun sebebini keşfetmesi, ortaya çıkarması ve anlamlandırması korkuyu yenmekte oldukça etkilidir. Uykudan korkma hastalığı bulunan kişilerin tedavi sürecinde uykuya dalmadan önceki zamanda hastanın biriyle yatması da önerilebilmektedir. Uyku sırasında yanında tanıdığı birisiyle olması kişiye güven verebilir, kaygılarını azaltabilir. Yalnız yaşayan kişilerde ise kedi, köpek gibi evcil hayvanlarla uygulanması önerilebilir. İlaç tedavisi de terapilerle beraber uygulanabilir bir durumdur fakat ilaç kullanımı uykudan korkma hastalığı çok ileri derecelere ulaşmış kişilerde kullanılır. Bireyin psikolojik sağlığını düzeltirken bir yandan da yeterince uyuması sağlanarak, uykusuzluktan dolayı ortaya çıkan diğer rahatsızlıkların önüne geçmek hedeflenir.                                                                                                                              

Yazı içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.