Narsistik Kişilik Bozukluğu Nedir?

Narsistik Kişilik Bozukluğu Nedir?

Narsistik kişilik bozukluğu, dünyada ortak kabul görmüş bir tanılama sistemi olan Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı’nda (DSM-5) açıklanan 12 kişilik bozukluğundan birisidir. Narsist insanlar sıklıkla çekici ve karizmatik bulunabilirler. Özellikle ilişkilerde genellikle hemen olumsuz davranışlar göstermezler. Narsisizm belirtileri gösteren kişiler kendilerini ve egolarını besleyen insanlarla çevre oluştururlar. İlişkilerini yüzeysel olsa bile aslında kendi benlik imajı hakkındaki fikirlerini pekiştirmek için kurarlar.  Narsistik kişilik bozukluğu, bencil, kibirli davranış-düşünce örüntüsünü, empati yoksunluğunu ve aşırı hayranlık duymayı içerir. İnsanlar genellikle narsistik kişilik bozukluğuna sahip kişileri ukala, manipülatif, bencil, patronluk taslayan ve talepkâr olarak tanımlar. Bu davranış biçimleri, narsistin hayatının tüm alanlarında ortaya çıkar (iş, arkadaşlık, aile ve aşk ilişkilerine kadar). Narsistik kişilik bozukluğu olan kişiler, bu durum hayatlarında bir sorun oluştursa bile davranışlarını değiştirmeye karşı aşırı dirençlidir. Onların eğilimi suçu başkalarına atmak. Bunun aksine aslında aşırı hassastırlar ve en ufak eleştirileri bile  kişisel bir saldırı olarak görürler ve en küçük anlaşılmazlıklara dahi sert tepkiler verirler. Narsist bireyin hayatındaki insanlar için, soğuk ve öfkeli davranışlarında kaçınmak için taleplerini yerine getirmek genellikle daha kolay bir yol olarak düşünürlür. Ancak narsistik kişilik bozukluğu hakkında daha fazla bilgi sahibi olarak, hayatınızdaki narsistleri fark edebilir, kendinizi onların yaratacağı etkilerden koruyabilir ve daha sağlıklı sınırlar oluşturabilirsiniz.

Narsizm Nedir? 

Narsisizm, bir kişinin çevresindeki kişilerin ihtiyaçlarını, düşüncelerini ve hislerini görmezden gelmesine neden olacak derecede aşırı bir kişisel katılımdır. Narsist sözcüğünün kökeni Yunan mitolojisindeki kahramanlardan birisi olan Narkissos’tan gelmektedir. Herkes ara sıra narsistik davranış gösterebilir, fakat narsistik kişilik bozukluğuna sahip kişiler başkalarını ve kendi duygularını göz ardı eder. Ayrıca davranışlarının başka insanlar üzerindeki etkisini de anlamazlar. Toplumumuzda narsisizm kelimesi, aşırı derecede kendini beğenmiş gibi görünen birini anlatmak için çok fazla kullanılır. Fakat psikolojik terimlerle, narsisizm kendini sevmek anlamında değildir bu şekilde bahsedilen narsisizm gerçek bir tür değildir. Narsistik kişilik bozukluğu olan kişilerin idealize edilmiş, görkemli bir imaja hayran olduklarını söylemek daha doğru olacaktır. Ve bu abartılmış benlik imajına âşıklardır çünkü bu, aslında temelde olan derin güvensizlik duygularından kaçınmalarını, görmezden gelmelerini sağlamaktadır. Ancak bu imaj yanılsamasını desteklemek çok çaba gerektirir ve bu noktada işlevsiz tutum ve davranışlar devreye girer.

Narsistik Kişilik Bozukluğu Neden Olur? 

Narsistik davranış adı altında iki farklı narsisizm türü vardır. İki türün ortak özellikleri olabilir ancak farklı çocukluk travmalarından gelebilir. Bu iki tür aynı zamanda insanların ilişkilerde nasıl davranacaklarını da belirler. Narsisizm, başkalarından çok kendileriyle ilgilenen insanlardan bahsetmek için kullanılabilen bir terimdir. Ancak bu özelliklere sahip tüm kişiler narsistik kişilik bozukluğuna sahiptir diyemeyiz. Narsistik özellikler göstermek, ergenlik döneminde olduğu gibi bazı dönemlerde yaygın olsa da bu durum insanların narsistik kişilik bozukluğu geliştirmeye devam edeceği anlamına gelmez. Narsistik kişilik bozukluğu için kesin bir sebep bilinmemekle birlikte, araştırmalar bozukluğa etken olabilecek bazı faktörler belirlediler. Bazı erken yaşam deneyimlerinin narsistik kişilik bozukluğuna katkıda bulunduğu düşünülmektedir. Bunlardan bazıları:

• İstismar veya travma
• Aşırı övgü
• Doğrulayıcı bir ortamın olmaması
• Ebeveynlerde aşırı hoşgörü
• Güvenilmez ebeveynlik
• Kıyaslanmak
• Abartılı korku ve kaygı
• Genetik ve biyolojik faktörlerin de önemli olduğu düşünülmektedir.

Narsistik Kişilik Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

• Kendini çok fazla beğeniyor olmak
• Kendini diğer insanlardan zeki ve üstün görüyor olmak
• Bir ortamda tek ilgi odağı olmayı istiyor olmak
• Çevresindeki tüm insanların kendisiyle ilgilenmesini bekliyor olmak
• Herkesten başarılı olma isteğiyle hırslı olmak
• Empati yeteneğinden yoksun olmak
• Başka insanların hayatlarını  kıskanıyor olmak
• Sosyal çevre tarafından dışlandığını hissediyor olmak
• İnsanları, kendi işleri için manipüle edip kullanıyor olmak
• Etrafındaki insanların kendisine hayranlık duymasını bekliyor olmak
• Yalnızca kendi isteklerinin yerine getirilmesini istiyor olmak
• Yoğun bir şekilde kibirli olmak

Narsistik Kişilik Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?

Narsistik kişilik bozukluklarının gelişim evreleri, alt türleri ve terapi gidişatının nasıl planlandırılması gerektiği konusunda farklılıkları olsa da hepsinde temelde ebeveyn-çocuk ilişkisindeki sağlıksız yapıların önemine vurgu yapılmaktadır. Yüksek düzeyde narsisizm veya narsistik kişilik bozukluğu olan kişiler, davranışlarını ve düşüncelerini doğru bir tedavi süreci ile tanımayı öğrenebilirler. Bu da hayatlarını ve çevresindeki insanların hayatlarını iyileştirmeye destek olabilir. Narsist bireyler kendilerine dair sahip oldukları benlik imajıyla ve başka insanlarla empati yapmaktan uzak oldukları için kolay kolay yardım arayışına girmezler. Bu nedenle çevresindeki insanlar tarafından profesyonel yardım aramalarına yardımcı olması için cesaretlendirmesine ihtiyaçları olabilir.

Yazı içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.